Nijmegen – Waalbandijk, publieksopgraving 2014

Gelderse Archeologische Kroniek 2015

Onder begeleiding zelf graven. Ruim 2300 volwassenen en kinderen konden het zelf ervaren: archeoloog zijn, echte vondsten vinden

Foto 1/2

Scan van de opgravingsresultaten uit 1834 (detail van een tekening uit de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden)

Foto 2/2

Met steun van vrijwilligers van onder andere de awnen met een financiële bijdrage van de provincie Gelderland heeft de gemeente Nijmegen in het voorjaar van 2014 een publieksopgraving georganiseerd onder het motto ‘Nijmegen graaft!’. De praktische organisatie was in handen van bureau proef!cultuur uit Nijmegen.

C.J.C. Reuvens

Ruim 2300 mensen konden in de volgende weken kennismaken met de wereld van de archeologie door zelf op te graven. Op de locatie waar in 1834 door C.J.C. Reuvens, buitengewoon hoogleraar in de archeologie aan de Rijksuniversiteit Leiden en eerste directeur van het Rijksmuseum van Oudheden, de resten van een Romeins gebouw werden ontdekt, werd een langwerpige werkput aangelegd in de hoop de zuidelijke muur van het gebouw, mogelijk een tempel of forum, opnieuw bloot te leggen.

Fundamenten uit 1834

De fundamenten van de in 1834 gelokaliseerde stenen muren konden inderdaad weer vrijgelegd worden en deze keer werden ook de resten van mogelijke voorgangers geregistreerd. Daarbij werden door het meer dan zorgvuldig uittroffelen door de deelnemers vele duizenden fragmenten baksteen, natuursteen, scherven, glas, metaal en bot geborgen. In de laatste dagen van het project werden nog enkele grotere rechthoekige kuilen (kelders?) onderzocht. Uit deze sporen werden in totaal elf bulkzakken met fragmenten aardewerk, waaronder opvallend veel bekers, geborgen.

Naast de inhoudelijke kant stond bij Nijmegen graaft! de beleving van archeologie centraal. Tientallen schoolklassen uit heel Nederland en veel gezinnen uit Nijmegen en omgeving hebben hier urenlang onder begeleiding kunnen opgraven. In weer en wind werd ijverig gewerkt en, gezien de vondstrijke omgeving, ging iedereen tevreden naar huis, vol van de gedane ontdekkingen.

''Een fucking fresco''

Rondom het project ontstond veel media-aandacht, wat de toestroom van potentiële deelnemers alleen maar aanzwengelde. Na verloop van anderhalve week moest er zelfs met wachtlijsten gewerkt worden. Een van de meest in het oog springende krantenkoppen was bij de foto van een dolgelukkige scholier, die meldde dat hij een stuk van een fucking fresco gevonden had. Het enthousiasme voor deze vorm van publieksparticipatie was wederzijds. Het succes van dit project heeft de gemeente Nijmegen doen besluiten vaker activiteiten te organiseren waarbij het publiek op de een of andere wijze actief betrokken zal worden.

Dit verhaal is afkomstig uit de Gelderse Archeologische Kroniek 2015.

Bronnen en meer lezen:

H. Brunsting, ‘Een opgraving van Reuvens en Leemans bij het fort Krayenhoff in Nijmegen in 1834’, Oudheidkundige Mededelingen van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden 30 (1949) 47-65.