Middeleeuwse nederzettingsresten in Voorst

Plattegronden

Ten noorden van de Klarenbeekseweg liggen twee plattegronden die bijna haaks aaneen lijken te zijn geschakeld. Mogelijk is één van twee een grote schuur. In de nabijheid van deze twee gebouwen liggen vijf waterputten en tientallen kuilen. Ten oosten en noordoosten van de gebouwen liggen greppels met daarlangs palenrijen. Mogelijk zijn dit erfgreppels. Eén van twee splitst zich haaks af van de tweede greppel, misschien was dit een inscharingsplaats voor vee.

In het zuidelijke deel ligt, parallel aan de Klarenbeekseweg, een derde huisplattegrond. De plattegrond is gefundeerd door een vaalgrijze cultuurlaag. Is dit een aanwijzig voor de aanwezigheid van een huisterp of is dit een vroege fase van de vorming van de enk (vóór 1200)?

Kolken en diergraven

In het westen, richting de huidige huisterp van hoeve De Oude Kolke, liggen twee gedempte poelen of kolken. De nabije hoeven De Oude Kolke en De Kolke danken beide hun naam aan dergelijke gedempte kolken.

Ten zuiden van de huisplaats ligt een cluster diergraven. Deze lijken enigszins geordend te zijn aangelegd. Ze bevatten vrijwel uitsluitend runderskeletten, vaak meerdere kadavers per kuil. Ook liggen er enkele verspreide diergraven.

Bebouwing bij de Voorsterbeek

Het is opmerkelijk dat de huidige boerderijen allemaal zijn gebouwd op huisterpen. Blijkbaar is in de loop van de eeuwen de (periodieke) wateroverlast vanuit de Voorsterbeek toegenomen en was het nodig verhoogde woonplaatsen aan te leggen. De IJsselvallei ter hoogte van Voorst is vrij nauw en zeker na aanleg van de Bandijk speelde wateroverlast een rol. Zo zijn in de veertiende eeuw meerdere grote doorbraken geregistreerd, die de vele kolken bij Voorst hebben gevormd. Daarnaast stuwde de IJssel bij een hoge waterstand ook de Voorsterbeek op, waardoor de afwatering daarvan werd belemmerd.

Dit verhaal is afkomstig uit de Gelderse Archeologische Kroniek 2018.

Rechten

Nathalie Vossen, Gelderse Archeologische Kroniek, 2018, CC-BY-SA