Kasteel Barlham in Doetinchem

Kasteellocatie aan de Oude IJssel

Uitsnede van de boerderij Barlham door H. van Gelder in 1657

Graaf Otto II van Gelre verleent de negende-eeuwse nederzetting Doetinchem in 1236 stadsrechten. Dat levert ook stemrecht op als een van de vijf steden in de staten van het kwartier van Zutphen. Aan de zuidkant van de Oude IJssel ligt zuidoostelijk van kasteel Keppel het kasteel Barlham op een heuvel met woontoren en voorburcht. De plaats is nog steeds herkenbaar en behoort tot de oudste kasteellocaties van ons land.

Gesticht door aanzienlijke familie

Humboldus van Bernehamme staat in 1178 vermeld als eigenaar van kasteel Barlham, dat gesticht is door zijn voorouders. Op een burchtheuvel met een voorburcht en grachten staat een vakwerktoren, in de dertiende eeuw vervangen door een stenen gebouw met een poortgebouw. De familie heeft in de regio een aanzienlijke naam en is daarom onder meer betrokken bij de stichting van de Sint-Catharina kerk in Doetinchem. Aleid van Bernehamme huwt rond 1278 met een lid van de familie Van Hernen. Het goed gaat dan over op de familie die tevens de oudste burcht in Herne bezit. Niet lang daarna komt Barlham in bezit van de familie Van Wish. Eveneens een aanzienlijke familie, die zoveel bezittingen heeft, dat ze waarschijnlijk niet zelf Barlham bewoont.

Gekoppeld aan het kasteel van Keppel

In 1428 komt Gijsbert van Broekhuizen in het bezit van Barlham. Zijn familie behoort tot de Gelderse ridderschap en een lijst, een zogenaamde ‘riddercedul’, van 1539 koppelt het kasteel van Keppel onder anderen aan de naam van ‘Gijsbert van Broekhuisen to Barlham’. Rond 1450 vervangt de familie de gebouwen op de burchtheuvel op de oorspronkelijke fundamenten door een boerderij. Tot het begin van de zeventiende eeuw blijft Barlham in het bezit van de familie Van Broekhuizen. In 1657 staat er ook een poortgebouw met verdieping en zadeldak, daarvoor een gracht met ophaalbrug.

Een eeuw lang in bezit van het geslacht Van Heeckeren

Na een aantal wisselende eigenaren koopt Everhard van Heeckeren in 1665 Barlham. Hij is tevens eigenaar van de kastelen de Nettelhorst en Enghuizen en bekleedt het ambt van landdrost van Zutphen en is raadsheer van het Hof van Gelre en Zutphen. Barlham is dan een havezate en Everhart koopt deze voor zijn vijfde zoon Jacob Derk die zo toegelaten kan worden tot de ridderschap.

Jan de Beyer tekent in 1743 havezate Barlham als een boerderij met vakwerk en een vaste houten brug. Bijna de hele achttiende eeuw bezit het geslacht Van Heeckeren Barlham en breekt in 1756 alles af binnen de grachten, zodat alleen een boerderij buiten de grachten overblijft. De familie verkoopt het goed weliswaar in 1792, maar het blijft binnen de familie.

Weer terug naar Keppel

Zes jaar later, in 1798, koopt (F.W.F.Th.) Van Pallandt, ook eigenaar van het nabijgelegen kasteel Keppel, Barlham. Bij de oprichting van de Pallandt van Keppel Stichting in 1961 krijgt mr. Baron van Lynden, gehuwd met een lid van de familie Pallandt, Barlham. Tot de dag van vandaag bezit de familie Van Lynden van Keppel het gebied, waarop een moderne boerderij staat met de naam Barlham. Van het middeleeuwse fundamenten rest niets meer boven de grond, wel zijn in 1943 ondergronds funderingen van de hoofdburg gevonden.

Bronnen:

- Jan Vredenberg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 28, 204-205.