Tentoonstelling | Universum Van Lymborch

Een blik op de kosmos in het werk van de gebroeders Van Lymborch

De mens heeft altijd een fascinatie gehad voor de sterrenhemel. Mystieke verwondering ging hand in hand met de drang om de kosmos te doorzien en te begrijpen. De bewegingen van zon en maan bepaalden de kalender. Van groot belang om de heilige dagen vast te stellen.

In de Franse hofkringen, waar de Nijmeegse gebroeders van Lymborch hun wereldberoemde schilderingen maakten, was het duiden van de sterrenhemel een serieuze bezigheid. Astrologen en astronomen waren er kind aan huis en werden in hun miniaturen levendig verbeeld. We zien ze in de weer met astronomische instrumenten zoals een armillarium, een astrolabium of een hemisferium. Raadselachtige instrumenten in onze ogen, maar met zeer praktische toepassingen om tijd en plaats te bepalen. Het waren symbolen van kennis en wijsheid, die men in de Franse hofkringen maar wat graag tentoonstelde.

In de expositie Universum Van Lymborch wordt afgerekend met het idee dat de middeleeuwers nauwelijks kennis hadden over de kosmos en dat zij niet beter wist dan dat de aarde een platte ronde schijf was. De afbeeldingen van de gebroeders Van Lymborch tonen aan dat ze kennis hadden van astronomische instrumenten waarmee ze de sterrenhemel konden onderzoeken.

Centraal in de expositie staat de eerste grote klus van de gebroeders Van Lymborch: de Bible Moralisée die ze voor Filips de Stoute, hertog van Bourgondië, vervaardigden. In dit werk schilderden Paul en Johan van Lymborch, al op 14- en 17-jarige leeftijd, een ronde aarde in hun illustratie bij het scheppingsverhaal. Bij het maken van dit werk werden ze begeleid door Jean Durand, de lijfarts van Filips de Stoute. Durand combineerde zijn functie als arts met die van priester en astronoom. Uit de afbeeldingen van de Bible Moralisée kunnen we niet anders dan concluderen dat Durand de kennis die hij als astronoom had, deelde met de gebroeders Van Lymborch zodat zij dit konden verwerken in hun prachtige moraalbijbel.

De expositie Universum Van Lymborch sluit aan op het thema van de nieuwste tentoonstelling van het Valkhof Museum: Into the Black Hole en laat zien dat verwondering over het heelal en de kosmos die zich rondom onze wereld bevindt iets is van alle tijden.

De expositie Universum Van Lymborch in het Gebroeders van Lymborch Huis is mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van onze vrienden en vrijwilligers, de stichting Maelwael Van Lymborch Studies, en de Gemeente Nijmegen. Waarvoor onze grote dank