Gelderlanders over Grenzen
Zo lang er grenzen zijn, worden ze door mensen overschreden. Dat geldt ook voor het gebied dat nu Gelderland is. Het komen en gaan van mensen heeft uiteenlopende redenen: op zoek naar werk, in de hoop op een beter leven, om te schuilen voor gevaar, vanwege de liefde of op zoek naar avontuur. Gelderlanders over Grenzen laat zien dat het grens overschrijden van grenzen van alle tijden en plaatsen is.
In het kader van het Erfgoedfestival 2018 werden deze verhalen verzameld.
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
Oude dag in Arnhem
Op zeventienjarige leeftijd woont Jan Andries van Braam op landgoed Bronbeek in Arnhem. Zijn vader koopt de villa in 1848, kort voordat de familie Van...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Belgische turfstekers
Gilbert van Schoonbeke is een Antwerpse projectontwikkelaar en ondernemer. In 1548 krijgt hij toestemming om een nieuw stadsdeel van Antwerpen te bouwen.
Nobelprijswinnaar in Apeldoorn
Wilhelm Conrad Röntgen is afkomstig uit het Duitse Remscheid. Als hij drie jaar is verhuizen zijn ouders naar Apeldoorn. Daar trouwt Wilhelm in 1872 met...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
Duitse inkt in Zevenaar
Max von Gimborn komt uit een Duitse apothekersfamilie en heeft in Emmerich een eigen apotheek. Op 14 september 1906 krijgt hij een vergunning om in...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
![Maria van Nassau © Adriaen Thomasz Key [Public domain], via Wikimedia Commons CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/5701/64-maria-van-nassau.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
Bedienden aan het hof: Sideron
Omstreeks 1756 werd Sideron als slaaf geboren op Curaçao. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk geschonken aan het hof van stadhouder Willem V waar hij...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
Verzetsstrijdster in Bennekom en Ede
De Joodse Didi Roos wordt op 13 april 1923 in Rotterdam geboren. In 1941 verlooft ze zich met de eveneens Joodse Marcel Hertz. Een jaar...
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Spanjaard in Doetinchem
Francesco de Mendoza komt uit Aragon, Oost-Spanje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is hij als legeraanvoerder eerst vooral actief in de Zuidelijke Nederlanden: België, Luxemburg en...
Molukkers naar Gelderland
Op 15 augustus 1950 komt de Molukse beroepsmilitair Domingus Jacob Kaihatu vanuit Indonesië in Gelderland aan. Als jongeman is hij in 1918 in dienst getreden...
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
Een van de rijkste vrouwen van Nederland
Helene Emma Laura Juliane Müller wordt in het Duitse Horst geboren. In Düsseldorf leert ze de Nederlandse zakenman Anton Kröller kennen en in 1888 besluiten...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
De eerste skyscraper in Kalamazoo
De Leidse wees Henri Lodewijk van der Horst komt in 1886 in Weesinrichting Neerbosch wonen. Hier leert hij voor timmerman.
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Promoveren in Harderwijk
Carl (Carolus) Linnaeus is een Zweedse arts. In 1735 komt hij naar de universiteit in Harderwijk om te promoveren tot doctor in de geneeskunde. In...
Van vluchtelinge naar succesverhaal
In 1733 verlaat Catharina Aleida van der Dussen haar echtgenoot Damas van Slingeland, de burgemeester van Dordrecht. Damas is vaak dronken en bedreigt zijn vrouw....
![Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen © Meister des Codex Manesse (Grundstockmaler) [Public domain], via Wikimedia Commons CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/5688/52-keizer-hendrik-vi-van-hohenstaufen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
Een wereldheerser uit Nijmegen
Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen wordt in 1165 geboren in Nijmegen tijdens de hoge middeleeuwen. Hendrik is een belangrijk figuur in zijn tijd. Vanaf zijn...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
Oude dag in Arnhem
Op zeventienjarige leeftijd woont Jan Andries van Braam op landgoed Bronbeek in Arnhem. Zijn vader koopt de villa in 1848, kort voordat de familie Van...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Belgische turfstekers
Gilbert van Schoonbeke is een Antwerpse projectontwikkelaar en ondernemer. In 1548 krijgt hij toestemming om een nieuw stadsdeel van Antwerpen te bouwen.
Nobelprijswinnaar in Apeldoorn
Wilhelm Conrad Röntgen is afkomstig uit het Duitse Remscheid. Als hij drie jaar is verhuizen zijn ouders naar Apeldoorn. Daar trouwt Wilhelm in 1872 met...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
Duitse inkt in Zevenaar
Max von Gimborn komt uit een Duitse apothekersfamilie en heeft in Emmerich een eigen apotheek. Op 14 september 1906 krijgt hij een vergunning om in...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
Bedienden aan het hof: Sideron
Omstreeks 1756 werd Sideron als slaaf geboren op Curaçao. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk geschonken aan het hof van stadhouder Willem V waar hij...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
Verzetsstrijdster in Bennekom en Ede
De Joodse Didi Roos wordt op 13 april 1923 in Rotterdam geboren. In 1941 verlooft ze zich met de eveneens Joodse Marcel Hertz. Een jaar...
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Spanjaard in Doetinchem
Francesco de Mendoza komt uit Aragon, Oost-Spanje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is hij als legeraanvoerder eerst vooral actief in de Zuidelijke Nederlanden: België, Luxemburg en...
Molukkers naar Gelderland
Op 15 augustus 1950 komt de Molukse beroepsmilitair Domingus Jacob Kaihatu vanuit Indonesië in Gelderland aan. Als jongeman is hij in 1918 in dienst getreden...
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
Een van de rijkste vrouwen van Nederland
Helene Emma Laura Juliane Müller wordt in het Duitse Horst geboren. In Düsseldorf leert ze de Nederlandse zakenman Anton Kröller kennen en in 1888 besluiten...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
De eerste skyscraper in Kalamazoo
De Leidse wees Henri Lodewijk van der Horst komt in 1886 in Weesinrichting Neerbosch wonen. Hier leert hij voor timmerman.
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Promoveren in Harderwijk
Carl (Carolus) Linnaeus is een Zweedse arts. In 1735 komt hij naar de universiteit in Harderwijk om te promoveren tot doctor in de geneeskunde. In...
Van vluchtelinge naar succesverhaal
In 1733 verlaat Catharina Aleida van der Dussen haar echtgenoot Damas van Slingeland, de burgemeester van Dordrecht. Damas is vaak dronken en bedreigt zijn vrouw....
Een wereldheerser uit Nijmegen
Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen wordt in 1165 geboren in Nijmegen tijdens de hoge middeleeuwen. Hendrik is een belangrijk figuur in zijn tijd. Vanaf zijn...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
