Gelderlanders over Grenzen
Zo lang er grenzen zijn, worden ze door mensen overschreden. Dat geldt ook voor het gebied dat nu Gelderland is. Het komen en gaan van mensen heeft uiteenlopende redenen: op zoek naar werk, in de hoop op een beter leven, om te schuilen voor gevaar, vanwege de liefde of op zoek naar avontuur. Gelderlanders over Grenzen laat zien dat het grens overschrijden van grenzen van alle tijden en plaatsen is.
In het kader van het Erfgoedfestival 2018 werden deze verhalen verzameld.
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
![Maria van Nassau © Adriaen Thomasz Key [Public domain], via Wikimedia Commons CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/5701/64-maria-van-nassau.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
De eerste skyscraper in Kalamazoo
De Leidse wees Henri Lodewijk van der Horst komt in 1886 in Weesinrichting Neerbosch wonen. Hier leert hij voor timmerman.
Nooit meer terug naar Oegstgeest
Na hun huwelijk in 1962 gaan Kees Eulink en Coby Wagemaker op zoek naar een huis in Culemborg. Deze zoektocht blijkt allesbehalve gemakkelijk: er is...
Bedienden aan het hof: Cupido
In maart 1766 kwam Cupido naar het hof van Willem V, hij is afkomstig van de kust van Nieuw-Guinea. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Bommen Berend
Bernhard von Galen wordt in 1650 bisschop van Münster (Duitsland). Op 1 juni 1672 besluit hij dat hij gebieden in de Nederlanden gaat veroveren.
Familie Hu en cafetaria ‘De Buren’
De familie Hu bestaat uit vader Yong Gui, moeder Xiao Tao en dochters Dong Ni en Anni. Samen wonen ze in Hengelo. Na één jaar...
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
Van Eritrea naar Ede
Samen met zijn vader, moeder, zus en vijf broers woont Filimon in Eritrea. Hij studeert aan de hogeschool en wil graag zijn opleiding afmaken. Maar...
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Zutphense familiedrukkerij
Herman Carel (Carl) Anton Thieme groeit op in het Duitse Wesel. Na zijn studie werkt Carl bij een boekhandel in de buurt. Hier veegt hij...
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Museumdirecteur in Buren
Sinds oktober 2017 is René Parijs werkzaam in het pittoreske Buren. Een cadeautje nadat hij bewust koos voor een tweede carrière buiten Defensie. Werken bij...
Antwoord op een brief
De jonge Antwerpse advocaat Henri Picard vlucht tijdens de Eerste Wereldoorlog naar het veilige Nederland. Tussen 11 en 15 oktober 1914 komt hij met 13.000...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Een van de rijkste vrouwen van Nederland
Helene Emma Laura Juliane Müller wordt in het Duitse Horst geboren. In Düsseldorf leert ze de Nederlandse zakenman Anton Kröller kennen en in 1888 besluiten...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Duitse inkt in Zevenaar
Max von Gimborn komt uit een Duitse apothekersfamilie en heeft in Emmerich een eigen apotheek. Op 14 september 1906 krijgt hij een vergunning om in...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Duitse handel in Nijmegen
Bernhard Bahlmann komt in 1821 vanuit het Duitse Dinklage naar Amsterdam waar hij een manufacturenhandel begint.
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
Liefde in oorlogstijd
Vanaf 1931 woont en werkt de Duitse Stefan Leijendecker als elektricien in Nederland. In mei 1941 trouwt hij met de Achterhoekse boerendochter Dora Heersink uit...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Jan de Belg
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft de Belgische Henri Heyninck als vluchteling in de stadsgehoorzaal in Elburg. Hier leert Henri Jansje Ten Have kennen en op...
De gewelddadige leider van de ‘Tijgereenheid’
Op twintigjarige leeftijd vertrekt de Zwitserse Hans Christoffel vanuit Rothenbrunnen naar Harderwijk om in dienst te gaan. Op 7 maart 1886 treedt hij toe tot...
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Beschadigd, van Sovjetunie naar Bemmel
In 1942 voeren de Duitsers de Russische Galina Korjakowa af naar werkkamp Hamburger Platz in Witten-Annen. Galina wordt daar verliefd op een Nederlander uit Bemmel....
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
De eerste skyscraper in Kalamazoo
De Leidse wees Henri Lodewijk van der Horst komt in 1886 in Weesinrichting Neerbosch wonen. Hier leert hij voor timmerman.
Nooit meer terug naar Oegstgeest
Na hun huwelijk in 1962 gaan Kees Eulink en Coby Wagemaker op zoek naar een huis in Culemborg. Deze zoektocht blijkt allesbehalve gemakkelijk: er is...
Bedienden aan het hof: Cupido
In maart 1766 kwam Cupido naar het hof van Willem V, hij is afkomstig van de kust van Nieuw-Guinea. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Bommen Berend
Bernhard von Galen wordt in 1650 bisschop van Münster (Duitsland). Op 1 juni 1672 besluit hij dat hij gebieden in de Nederlanden gaat veroveren.
Familie Hu en cafetaria ‘De Buren’
De familie Hu bestaat uit vader Yong Gui, moeder Xiao Tao en dochters Dong Ni en Anni. Samen wonen ze in Hengelo. Na één jaar...
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
Van Eritrea naar Ede
Samen met zijn vader, moeder, zus en vijf broers woont Filimon in Eritrea. Hij studeert aan de hogeschool en wil graag zijn opleiding afmaken. Maar...
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Zutphense familiedrukkerij
Herman Carel (Carl) Anton Thieme groeit op in het Duitse Wesel. Na zijn studie werkt Carl bij een boekhandel in de buurt. Hier veegt hij...
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Museumdirecteur in Buren
Sinds oktober 2017 is René Parijs werkzaam in het pittoreske Buren. Een cadeautje nadat hij bewust koos voor een tweede carrière buiten Defensie. Werken bij...
Antwoord op een brief
De jonge Antwerpse advocaat Henri Picard vlucht tijdens de Eerste Wereldoorlog naar het veilige Nederland. Tussen 11 en 15 oktober 1914 komt hij met 13.000...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Een van de rijkste vrouwen van Nederland
Helene Emma Laura Juliane Müller wordt in het Duitse Horst geboren. In Düsseldorf leert ze de Nederlandse zakenman Anton Kröller kennen en in 1888 besluiten...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Duitse inkt in Zevenaar
Max von Gimborn komt uit een Duitse apothekersfamilie en heeft in Emmerich een eigen apotheek. Op 14 september 1906 krijgt hij een vergunning om in...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Duitse handel in Nijmegen
Bernhard Bahlmann komt in 1821 vanuit het Duitse Dinklage naar Amsterdam waar hij een manufacturenhandel begint.
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
Liefde in oorlogstijd
Vanaf 1931 woont en werkt de Duitse Stefan Leijendecker als elektricien in Nederland. In mei 1941 trouwt hij met de Achterhoekse boerendochter Dora Heersink uit...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Jan de Belg
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft de Belgische Henri Heyninck als vluchteling in de stadsgehoorzaal in Elburg. Hier leert Henri Jansje Ten Have kennen en op...
De gewelddadige leider van de ‘Tijgereenheid’
Op twintigjarige leeftijd vertrekt de Zwitserse Hans Christoffel vanuit Rothenbrunnen naar Harderwijk om in dienst te gaan. Op 7 maart 1886 treedt hij toe tot...
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Beschadigd, van Sovjetunie naar Bemmel
In 1942 voeren de Duitsers de Russische Galina Korjakowa af naar werkkamp Hamburger Platz in Witten-Annen. Galina wordt daar verliefd op een Nederlander uit Bemmel....
