Gelderlanders over Grenzen
Zo lang er grenzen zijn, worden ze door mensen overschreden. Dat geldt ook voor het gebied dat nu Gelderland is. Het komen en gaan van mensen heeft uiteenlopende redenen: op zoek naar werk, in de hoop op een beter leven, om te schuilen voor gevaar, vanwege de liefde of op zoek naar avontuur. Gelderlanders over Grenzen laat zien dat het grens overschrijden van grenzen van alle tijden en plaatsen is.
In het kader van het Erfgoedfestival 2018 werden deze verhalen verzameld.
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
![Maria van Nassau © Adriaen Thomasz Key [Public domain], via Wikimedia Commons CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/5701/64-maria-van-nassau.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Leider van de ‘Tijgereenheid’
Op twintigjarige leeftijd vertrekt de Zwitserse Hans Christoffel vanuit Rothenbrunnen naar Harderwijk om in dienst te gaan. Op 7 maart 1886 treedt hij toe tot...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
![Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen © Meister des Codex Manesse (Grundstockmaler) [Public domain], via Wikimedia Commons CC-BY-SA](/remote.axd/mijngelderland.blob.core.windows.net/media/5688/52-keizer-hendrik-vi-van-hohenstaufen.jpg?width=80&height=80&mode=crop&anchor=center)
Een wereldheerser uit Nijmegen
Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen wordt in 1165 geboren in Nijmegen tijdens de hoge middeleeuwen. Hendrik is een belangrijk figuur in zijn tijd. Vanaf zijn...
Promoveren in Harderwijk
Carl (Carolus) Linnaeus is een Zweedse arts. In 1735 komt hij naar de universiteit in Harderwijk om te promoveren tot doctor in de geneeskunde. In...
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
Zutphense familiedrukkerij
Herman Carel (Carl) Anton Thieme groeit op in het Duitse Wesel. Na zijn studie werkt Carl bij een boekhandel in de buurt. Hier veegt hij...
Bommen Berend
Bernhard von Galen wordt in 1650 bisschop van Münster (Duitsland). Op 1 juni 1672 besluit hij dat hij gebieden in de Nederlanden gaat veroveren.
Jan de Belg
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft de Belgische Henri Heyninck als vluchteling in de stadsgehoorzaal in Elburg. Hier leert Henri Jansje Ten Have kennen en op...
Bedienden aan het hof: Cupido
In maart 1766 kwam Cupido naar het hof van Willem V, hij is afkomstig van de kust van Nieuw-Guinea. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
We voelen ons zo welkom
In de jaren vijftig van de vorige eeuw trekt jamfabriek ‘De Betuwe’ uit Tiel gastarbeiders aan. De fabriek draait in die jaren zo goed dat...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Spanjaard in Doetinchem
Francesco de Mendoza komt uit Aragon, Oost-Spanje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is hij als legeraanvoerder eerst vooral actief in de Zuidelijke Nederlanden: België, Luxemburg en...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
Familie Hu en cafetaria ‘De Buren’
De familie Hu bestaat uit vader Yong Gui, moeder Xiao Tao en dochters Dong Ni en Anni. Samen wonen ze in Hengelo. Na één jaar...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
Van greenpeace naar het archief
Eind jaren tachtig werkt Marga Potyrala als vrijwilligster voor de milieuorganisatie Greenpeace. Bij een contactgroep van Greenpeace in Düsseldorf leert ze haar huidige man Frans...
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
Het weeshuis van Maria
In 1556 wordt in Breda de dochter van Prins Willem van Oranje en Anna van Egmond geboren: Maria. Haar moeder overlijdt als ze twee jaar...
Taal is de sleutel
In 1987 komt Hassan El Ghouti naar Ede. Niet voor werk, maar voor de liefde. In Marokko leert hij zijn toekomstige vrouw kennen. Zij komt...
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
De Belgische beeldhouwer Egidius
Beeldhouwer Egidius Everaerts reist op 9 augustus 1914 van Antwerpen naar Nijmegen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog. De Duitsers zijn België een...
Leider van de ‘Tijgereenheid’
Op twintigjarige leeftijd vertrekt de Zwitserse Hans Christoffel vanuit Rothenbrunnen naar Harderwijk om in dienst te gaan. Op 7 maart 1886 treedt hij toe tot...
Zusters van Hallo
Vanwege de Eerste Wereldoorlog moeten negen zusters van de Auxiliatricen van de zielen in het vagevuur hun klooster verlaten. Op 1 augustus 1914 vertrekken ze...
Joods gezin naar Elburg
De Amsterdamse Joseph Hes en zijn Duitse vrouw Jette Hes-Honij zijn Joods en wonen in Bocholt in Duitsland. Samen hebben ze twee kinderen, Sally en...
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
Koningin op Het Loo
In 1879 trouwt de twintigjarige Duitse Emma van Waldeck-Pyrmont met koning Willem III der Nederlanden. Willem III is dan eenenzestig jaar oud. Tijdens hun huwelijk...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
Culemborgse weesjongen naar Rusland
Jan Streeff is een weesjongen. Hij woont in het Elisabeth Weeshuis in Culemborg. Sinds 1806 worden hij en de andere weesjongens beschermd door de protectoren...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
Indonesische Oma Schmid
Begin jaren zeventig komt Cindy Ho’s vader vanuit Hongkong naar Nederland. In Arnhem begint hij een Chinees restaurant. Daar leert hij Cindy’s moeder kennen. Zij...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Een wereldheerser uit Nijmegen
Keizer Hendrik VI van Hohenstaufen wordt in 1165 geboren in Nijmegen tijdens de hoge middeleeuwen. Hendrik is een belangrijk figuur in zijn tijd. Vanaf zijn...
Promoveren in Harderwijk
Carl (Carolus) Linnaeus is een Zweedse arts. In 1735 komt hij naar de universiteit in Harderwijk om te promoveren tot doctor in de geneeskunde. In...
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Duitse hoogleraar in Gelderland
De Duitse Caspar Georg Carl Reinwardt is van 1800 tot 1808 hoogleraar scheikunde, natuurlijke historie en plantkunde aan de universiteit van Harderwijk. Hier behaalt hij...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
Zutphense familiedrukkerij
Herman Carel (Carl) Anton Thieme groeit op in het Duitse Wesel. Na zijn studie werkt Carl bij een boekhandel in de buurt. Hier veegt hij...
Bommen Berend
Bernhard von Galen wordt in 1650 bisschop van Münster (Duitsland). Op 1 juni 1672 besluit hij dat hij gebieden in de Nederlanden gaat veroveren.
Jan de Belg
Tijdens de Eerste Wereldoorlog verblijft de Belgische Henri Heyninck als vluchteling in de stadsgehoorzaal in Elburg. Hier leert Henri Jansje Ten Have kennen en op...
Bedienden aan het hof: Cupido
In maart 1766 kwam Cupido naar het hof van Willem V, hij is afkomstig van de kust van Nieuw-Guinea. Op zevenjarige leeftijd werd hij waarschijnlijk...
Met negen kinderen naar Ubbergen
De Belgische Jean-Jacques Pousset raakt rond 1900 bevriend met de Nederlandse Jan Dommer van Polsveldt. Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is Dommer van...
We voelen ons zo welkom
In de jaren vijftig van de vorige eeuw trekt jamfabriek ‘De Betuwe’ uit Tiel gastarbeiders aan. De fabriek draait in die jaren zo goed dat...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Spanjaard in Doetinchem
Francesco de Mendoza komt uit Aragon, Oost-Spanje. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is hij als legeraanvoerder eerst vooral actief in de Zuidelijke Nederlanden: België, Luxemburg en...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
Familie Hu en cafetaria ‘De Buren’
De familie Hu bestaat uit vader Yong Gui, moeder Xiao Tao en dochters Dong Ni en Anni. Samen wonen ze in Hengelo. Na één jaar...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Over de grens gaan gaat niet vanzelf
Als Chinese Indonesiër is Swan Tan in Jakarta geboren, in een gezin met twee jongere zussen. Ze spreekt geen woord Nederlands als zij in 1973...
