Gelderlanders over Grenzen
Zo lang er grenzen zijn, worden ze door mensen overschreden. Dat geldt ook voor het gebied dat nu Gelderland is. Het komen en gaan van mensen heeft uiteenlopende redenen: op zoek naar werk, in de hoop op een beter leven, om te schuilen voor gevaar, vanwege de liefde of op zoek naar avontuur. Gelderlanders over Grenzen laat zien dat het grens overschrijden van grenzen van alle tijden en plaatsen is.
In het kader van het Erfgoedfestival 2018 werden deze verhalen verzameld.
Van vluchtelinge naar succesverhaal
In 1733 verlaat Catharina Aleida van der Dussen haar echtgenoot Damas van Slingeland, de burgemeester van Dordrecht. Damas is vaak dronken en bedreigt zijn vrouw....
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Verder dan je eigen blik
Suiling is gids en tolk in China als ze tijdens haar werk de Nederlandse Adrie ontmoet. De vonk slaat direct over. Ze worden echt verliefd...
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
We voelen ons zo welkom
In de jaren vijftig van de vorige eeuw trekt jamfabriek ‘De Betuwe’ uit Tiel gastarbeiders aan. De fabriek draait in die jaren zo goed dat...
Belgische turfstekers
Gilbert van Schoonbeke is een Antwerpse projectontwikkelaar en ondernemer. In 1548 krijgt hij toestemming om een nieuw stadsdeel van Antwerpen te bouwen.
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
Nobelprijswinnaar in Apeldoorn
Wilhelm Conrad Röntgen is afkomstig uit het Duitse Remscheid. Als hij drie jaar is verhuizen zijn ouders naar Apeldoorn. Daar trouwt Wilhelm in 1872 met...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Strijden tegen de Spanjaarden
Philip Sidney wordt geboren in Zuidoost-Engeland in één van de invloedrijkste families van het land. Philip groeit uit tot de belangrijkste Engelse dichter en schrijver...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Museumdirecteur in Buren
Sinds oktober 2017 is René Parijs werkzaam in het pittoreske Buren. Een cadeautje nadat hij bewust koos voor een tweede carrière buiten Defensie. Werken bij...
Van Eritrea naar Ede
Samen met zijn vader, moeder, zus en vijf broers woont Filimon in Eritrea. Hij studeert aan de hogeschool en wil graag zijn opleiding afmaken. Maar...
Beschadigd, van Sovjetunie naar Bemmel
In 1942 voeren de Duitsers de Russische Galina Korjakowa af naar werkkamp Hamburger Platz in Witten-Annen. Galina wordt daar verliefd op een Nederlander uit Bemmel....
Liefde in oorlogstijd
Vanaf 1931 woont en werkt de Duitse Stefan Leijendecker als elektricien in Nederland. In mei 1941 trouwt hij met de Achterhoekse boerendochter Dora Heersink uit...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Gevangen prinses
Wilhelmina van Pruisen wordt geboren in Berlijn. In 1767 trouwt ze met de negentienjarige stadhouder en prins Willem V. Het jonge echtpaar komt rond 1780...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Een Amsterdamse in Gelderland
Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Gelderland is me niet vreemd, mijn man en schoonfamilie komen uit de Liemers. Aanvankelijk had ik moeite met...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Duitse handel in Nijmegen
Bernhard Bahlmann komt in 1821 vanuit het Duitse Dinklage naar Amsterdam waar hij een manufacturenhandel begint.
Molukkers naar Gelderland
Op 15 augustus 1950 komt de Molukse beroepsmilitair Domingus Jacob Kaihatu vanuit Indonesië in Gelderland aan. Als jongeman is hij in 1918 in dienst getreden...
Verzetsstrijdster in Bennekom en Ede
De Joodse Didi Roos wordt op 13 april 1923 in Rotterdam geboren. In 1941 verlooft ze zich met de eveneens Joodse Marcel Hertz. Een jaar...
Bedienden aan het hof: Sideron
In 1763 komt de bediende Sideron als cadeau voor Willem V naar Nederland. Sideron komt van de kust van het Afrikaanse Guinee en is dan...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
Nooit meer terug naar Oegstgeest
Na hun huwelijk in 1962 gaan Kees Eulink en Coby Wagemaker op zoek naar een huis in Culemborg. Deze zoektocht blijkt allesbehalve gemakkelijk: er is...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
Van vluchtelinge naar succesverhaal
In 1733 verlaat Catharina Aleida van der Dussen haar echtgenoot Damas van Slingeland, de burgemeester van Dordrecht. Damas is vaak dronken en bedreigt zijn vrouw....
“Mijn vreugd is in dees’ achter-hoek”
Naar deze bekende dichtregels van Willem Sluiter wordt vaak verwezen bij de streeknaam Achterhoek. Hij publiceert ze in 1668, 350 jaar geleden.
Een belangrijke kunstenaar van de negentiende eeuw
Jan Toorop wordt geboren in Poerworedjo op Midden-Java. Als elfjarige jongen komt hij naar Nederland. Zijn middelbare opleiding volgt hij aan de HBS in Winterswijk....
Verder dan je eigen blik
Suiling is gids en tolk in China als ze tijdens haar werk de Nederlandse Adrie ontmoet. De vonk slaat direct over. Ze worden echt verliefd...
Twee keer vluchten
Samen met zijn vrouw en vier kinderen woont Mohammad Kassouma in Damascus, Syrië. Ze leiden een goed leven. Maar vanwege de onrust in hun land...
Voor de liefde
In maart 1998 word ik op slag verliefd op een Nederlandse vrouw in een kroeg op Kreta. Direct voel ik: zij wordt mijn vrouw. Door...
Het is hier mooi, er is democratie en er zijn mensenrechten
“Ik ben geboren in het Turkse Suruç, dicht bij de Syrische grens. Eén van mijn broers trok naar Europa en vond werk in de aluminiumfabriek...
We voelen ons zo welkom
In de jaren vijftig van de vorige eeuw trekt jamfabriek ‘De Betuwe’ uit Tiel gastarbeiders aan. De fabriek draait in die jaren zo goed dat...
Belgische turfstekers
Gilbert van Schoonbeke is een Antwerpse projectontwikkelaar en ondernemer. In 1548 krijgt hij toestemming om een nieuw stadsdeel van Antwerpen te bouwen.
Een vluchtelinge in Ubbergen
In juli 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Niet veel later vlucht Mia Pousset samen met haar ouders, broers en zussen van België naar Nederland....
Een Neerbossche schoolmeester in Transvaal
Willem Daniël Vahrmeijer is het vijfde kind van Hermanus Vahrmeijer en Maria van der Wilde. Hij wordt geboren in Amsterdam op 7 augustus 1866.
Via Harderwijk naar de tropen
De man op deze foto is Franz Wilhelm Junghuhn, geboren in Mansfeld (Duitsland). Junghuhn is een ontdekkingsreiziger, geïnteresseerd in de natuur en dan vooral die...
Een familie Terrazzowerkers in Aalten
Giovanni wordt geboren in Travesio in de streek Friuli, bekend om het terrazzo-ambacht. Het is een arme streek met veel werkloosheid. Op elfjarige leeftijd trekt...
Nobelprijswinnaar in Apeldoorn
Wilhelm Conrad Röntgen is afkomstig uit het Duitse Remscheid. Als hij drie jaar is verhuizen zijn ouders naar Apeldoorn. Daar trouwt Wilhelm in 1872 met...
De ‘schoonste’ fabriek van Gelderland
In 1854 koopt de uit het Duitse Sieberg afkomstige Johann Peter Dobbelmann in Nijmegen een fabriek voor zijn zoon Theodoor Dobbelmann. Het gebouw staat aan...
Het klopte gewoon
Hemmen uit Koerdistan komt als asielzoeker naar Nederland. Helaas wordt zijn aanvraag voor asiel afgewezen. Hemmen staat op het punt zijn pas opgebouwde leven in...
De meest gehate man van Europa
Fradique Álvarez de Toledo is beter bekend als Don Frederik. Hij is de zoon van de hertog van Alva. Don Frederik is iemand met weinig...
Strijden tegen de Spanjaarden
Philip Sidney wordt geboren in Zuidoost-Engeland in één van de invloedrijkste families van het land. Philip groeit uit tot de belangrijkste Engelse dichter en schrijver...
Jij trouwt toch wel want je bent een meisje
Gerda is een vrolijke, kordate boerendochter uit Aalten. Nadat ze haar mulo- en typediploma behaalt, krijgt ze een baan op het gemeentehuis. Tijdens de Tweede...
We heten allemaal Turko
Vanaf 1960 is het een komen en gaan van de mannen in het Turkse dorp van Celalettin Yılmaz. Ze werken een paar jaar in Europa...
Museumdirecteur in Buren
Sinds oktober 2017 is René Parijs werkzaam in het pittoreske Buren. Een cadeautje nadat hij bewust koos voor een tweede carrière buiten Defensie. Werken bij...
Van Eritrea naar Ede
Samen met zijn vader, moeder, zus en vijf broers woont Filimon in Eritrea. Hij studeert aan de hogeschool en wil graag zijn opleiding afmaken. Maar...
Beschadigd, van Sovjetunie naar Bemmel
In 1942 voeren de Duitsers de Russische Galina Korjakowa af naar werkkamp Hamburger Platz in Witten-Annen. Galina wordt daar verliefd op een Nederlander uit Bemmel....
Liefde in oorlogstijd
Vanaf 1931 woont en werkt de Duitse Stefan Leijendecker als elektricien in Nederland. In mei 1941 trouwt hij met de Achterhoekse boerendochter Dora Heersink uit...
Tekentalent in Gelderland
Jan de Beijer wordt geboren in het Zwitserse Aarau, maar verhuist al op jonge leeftijd naar Emmerik in Duitsland. In 1722 trekt hij naar Amsterdam...
Gevangen prinses
Wilhelmina van Pruisen wordt geboren in Berlijn. In 1767 trouwt ze met de negentienjarige stadhouder en prins Willem V. Het jonge echtpaar komt rond 1780...
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Steven Kluvers
Steven Everts Kluvers komt op 26 maart 1861 in Zutphen ter wereld. Vanaf februari 1875 woont hij in Weesinrichting Neerbosch. Hij volgt daar een opleiding...
Franse dichter in het Nederlandse leger
Arthur Rimbaud wordt geboren in het Franse Charleville. Zijn vader is kapitein in het Franse leger en vaak van huis. Arthur wordt streng opgevoed door...
Een Amsterdamse in Gelderland
Ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Gelderland is me niet vreemd, mijn man en schoonfamilie komen uit de Liemers. Aanvankelijk had ik moeite met...
Het ‘Duytze Huys’ van de broeders
In 1218 komen de eerste broeders van de Duitse Orde naar Dieren. Ze wonen in een boerderij op een landgoed dat tussen de Doesburgse- en...
Als mensen gegroeid
Arno is bewaker in het asielzoekerscentrum waar hij de zwangere Zainab ontmoet. Na haar vlucht uit Somalië heeft zij nergens een thuis. Maar samen met...
In het teken van de dans
In 1984 kom ik met mijn Nederlandse man naar Nederland. Na drie jaar leven in roerige tijden in Suriname besluit mijn man terug te gaan....
Een textielhandelaar en restaurateur uit China
Chen Chao besluit eind jaren dertig van de vorige eeuw vanwege armoede weg te gaan uit zijn geboortedorp in China. Via Singapore en Indonesië komt...
Grensoverschrijdend Gedrag
Al ruim 10 jaar vertoon ik dagelijks met plezier grensoverschrijdend gedrag. Mijn dorp kent een uitzonderlijke situatie: de provinciegrens loopt dwars door de straat. Daardoor...
Weer wennen aan elkaar
Het is 1966. Met zijn gezin woont Celal Tezel in Şarkışla, Turkije. Omdat ze niet goed kunnen rondkomen, wil Celal zijn geluk beproeven in Europa.
Wereldberoemde netten
Carl Gustav von Zeppelin komt uit het Zwitserse Freiburg en richt op 16 juli 1883 de nettenfabriek Zeppelin Apeldoorn (ANZA) op. Von Zeppelin kiest bewust...
Verhuizen naar het weeshuis
In 1911 komt de tienjarige Anna de Quartel vanuit Leerdam aan bij het weeshuis in Buren. Anna is niet alleen: haar oudere broer Teunis en...
Duitse handel in Nijmegen
Bernhard Bahlmann komt in 1821 vanuit het Duitse Dinklage naar Amsterdam waar hij een manufacturenhandel begint.
Molukkers naar Gelderland
Op 15 augustus 1950 komt de Molukse beroepsmilitair Domingus Jacob Kaihatu vanuit Indonesië in Gelderland aan. Als jongeman is hij in 1918 in dienst getreden...
Verzetsstrijdster in Bennekom en Ede
De Joodse Didi Roos wordt op 13 april 1923 in Rotterdam geboren. In 1941 verlooft ze zich met de eveneens Joodse Marcel Hertz. Een jaar...
Bedienden aan het hof: Sideron
In 1763 komt de bediende Sideron als cadeau voor Willem V naar Nederland. Sideron komt van de kust van het Afrikaanse Guinee en is dan...
Een stadse woordENkunstenaar in de Achterhoek
Barbara Pavinati (1976) verhuist in oktober 2010 van Leiden naar Lichtenvoorde. Ze gaat daar samenwonen met haar vriend. In het begin moet Barbara wennen aan...
Een betere toekomst
Dulcy Esseboom is geboren in Nickerie, Suriname. Ze groeit op in Paramaribo en is opgeleid tot verpleegster. Ze droomt van een betere en vooral zelfstandige...
Euregionaal ingeburgerd
Fortunato Simene komt voor de liefde vanuit de mega-stad Manila in de Filipijnen naar Nederland.
Aan het werk
Mohamed Kaddouri komt in 1964 vanuit Nador in Marokko naar Nederland. Een paar jaar later vindt hij een baan in Ede. Daar groeit begin jaren...
Een terrazzobedrijf in Zutphen
Giacomo Martina is meubelmaker in Tauriano di Spilimbergo in noordoost Italië. Hij woont met zijn vrouw Maria en twee zoons in de arme regio Friuli....
De eerste landverhuizers van Neerbosch: Bart Scholten
Lambertus (Bart) Scholten, geboren in Gendringen, woont vanaf augustus 1874 in Weesinrichting Neerbosch. Hij krijgt hier een opleiding tot metselaar en gaat in 1880 werken...
Nooit meer terug naar Oegstgeest
Na hun huwelijk in 1962 gaan Kees Eulink en Coby Wagemaker op zoek naar een huis in Culemborg. Deze zoektocht blijkt allesbehalve gemakkelijk: er is...
Een grensoverschrijdend lokaal fenomeen
Een fenomeen aan dizze (de Nederlandse) én gunne (de Duitse) kante van de grens bij Dinxperlo. Een grote snor, lawaaiig en vol grootspraak: dat is...
Bouwdeskundige in Gelderland
Daniel Marot is een Franse architect, geboren in Parijs. Op jonge leeftijd is hij al bezig met decoraties van paleizen.
