Buren

De canon van Buren biedt een chronologische reeks van vijftig korte verhalen en prachtige afbeeldingen over de geschiedenis van de stad vanaf het allereerste begin tot vandaag.

Lees intro

51 verhalen
Bekijk volledige kaart

De stadswallen, het middeleeuwse stratenpatroon, de historische gebouwen. De geschiedenis van Buren ligt letterlijk op straat. Het achterliggende verhaal is nog rijker, Buren als heerlijkheid en graafschap, met ooit een van de grootste kastelen van Nederland, bewoond door de graven Van Egmond die hun dochter uithuwelijkten aan Willem van Oranje. Buren, de stad die in verval raakte maar weer gerestaureerd werd door een daadkrachtige burgemeester en sindsdien niet alleen geliefd is bij bewoners maar ook bij toeristen.

De canon van Buren biedt een chronologische reeks van vijftig korte verhalen en prachtige afbeeldingen over de geschiedenis van de stad vanaf het allereerste begin tot vandaag. Samen vertellen ze hoe Buren zich in de loop van de eeuwen heeft ontwikkeld tot wat het nu is: een prachtige stad. Beleef de verhalen op de website. Ben je in Buren? Kies dan op de website voor het menu 'In de buurt'.

Schoolgebouw in Asch, graafschap Buren, 18e eeuw. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Het schoolreglement van 'Syne Hoogheyt'
<p>In het Burense onderwijs staat net als in de Republiek de Hervormde kerkleer centraal. Deze verwevenheid van kerk en staat verklaart dat in 1685 de...
Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren.  Linksboven zijn wapen met de Orde van het Gulden Vlies, ca. 1541. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Het geslacht Van Egmond
<p>Het geslacht Van Egmond is bekend van de Opstand tegen Spanje. Aanleiding hiervoor is de onthoofding van graaf Lamoraal van Egmond en graaf Horne in...
Sibylle van Griethuysen, Arnoud van Halen, ca. 1720. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
De Dichtende Dokter en zijn voorgangers
<p>Daar is een zek're plaats, men noemt ze Stad van Buren, Dáár heb ik mijn beroep, en doe er heelkunst-kuren.</p>
Geallieerde voertuigen trekken door Buren, 8 mei 1945. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tweede Wereldoorlog in Buren
<p>8 mei 1945</p> <p>'s Morgens vroeg werden we wakker doordat we over de Markt auto's en motorfietsen hoorden rijden. Het bleken stoottroepen te zijn...
Maria van Nassau, (1556-1616), Portret door I. de Jager naar Paulus Mooreelse, 1658 (Stichting Het Weeshuis, Buren). Foto: Fotopersburo William Hoogteyling, Buren
Het weeshuis
<p>Het weeshuis is de meest tastbare Oranjenalatenschap in Buren en het beste voorbeeld van Hollandse Renaissance buiten de Randstad. Het initiatief komt van Maria van...
Ansichtkaart van het door J.A. Heuff samengestelde monument ter herinnering aan het kasteel. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
De sloop van het kasteel
<p>In 1804 besluit de Burense domeinraad het ernstig verwaarloosde kasteel te slopen. Na de dood van Frederik Hendrik in 1647 is het in verval geraakt....
Kuyper Atlas met vlak onder Buren de Zand-weg, 1868. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
De Gecombineerde Zandweg
<p>Tegenwoordig loopt de snelste route van Tiel via Buren naar Culemborg over twee goed beheerde provinciale wegen. De eerste bijeenkomst over deze verbindingsweg vindt plaats...
Prinses Beatrix en prins Claus krijgen toelichting op de plannen door burgemeester R.A. van Sandick, 1972. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
In oude glorie hersteld
<p>'Woonellende in historisch Betuws stadje' zo kopt het Gelders Dagblad in 1964. In hetzelfde jaar schrijft Vrij Nederland over de eens zo prachtige muurhuizen die...
Dit gezin heeft een hutje langs de weg gebouwd. Zij zijn uit hun huis gezet wegens 22,50 gulden huurschuld. Buren, 1933. Foto: Spaarnestad Photo, SFA001012290, G. van Mourik, 1933
In Betuws armoeland
<p>In september 2013 speelt het Buren Toen Theater vier voorstellingen van 'Kroniek van kleine en grote mensen aan de Korne, 1906'. Het is een bewerking...
Zicht op de Korne en de Blatumsedijk vanaf de Weeshuiswal. Ligt in dit gebied de oorsprong van Buren? © Fotopersburo William Hoogteyling, Buren
Villa Buria in pago Testrebenti
<p>Hoewel Buren al in de prehistorie en de Romeinse tijd bewoond is, komt de naam Buren pas voor het eerst in 772 in de bronnen...
De Burense paardenmarkt, ca. 1905. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Laatste Burense paardenmarkt
<p>Als in 1395 heer Allard van Buren de poorters van Buren stadsrechten verleent, wordt daarin het recht tot het houden van een 'van ouds bestaande'...
Graafschap Buren, 1880. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tot rijksgraafschap verheven
<p>Voor de geschiedenis van Buren is 1498 een belangrijk jaar. Als heerlijkheid maakt Buren eerst nog deel uit van het hertogdom Gelre, een van de...
Koning Willem I, J. Paelinck, 1819. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Bestuurlijke onzelfstandigheid
<p>Voor een eeuwenlang zelfstandige plaats als Buren is de hiërarchische bestuurlijke situatie sinds 1802 een ware beproeving. Steeds staat er een extra toezichthouder boven het...
Feest 600 jaar stad Buren. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
600 jaar stad Buren
<p>600 jaar stad Buren, dat is een feest waard! Vanaf januari starten de jubileumactiviteiten die door vele inwoners zijn voorbereid. De nagebouwde stadspoort bij de...
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht, 1986. Foto: Soenar Chamid
W.A. van Buren schaatst de Elfstedentocht
<p>Op 26 februari 1986 wordt halverwege de Elfstedentocht bekend dat schaatser W.A. van Buren, die in de vroege ochtend met startkaart nummer 1 is vertrokken,...
Onderhoud met de prinses te Goejanverwellesluis, Jacobus Buys, 1795. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Echte Oranjeklanten
<p>Een ingrijpende gebeurtenis in onze vaderlandse geschiedenis is op 28 juni 1787 de aanhouding van Wilhelmina van Pruisen bij Goejanverwellesluis vlakbij Gouda. Zij is de...
Nutsspaarbank met medewerkers, 1989. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Tot Nut van het Algemeen
<p>Een belangrijk 19e eeuws initiatief voor het welzijn van de inwoners van Buren is de oprichting van een eigen departement van de Maatschappij tot Nut...
Aanleg van de tramlijn, 1906. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
De tramlijn Tiel, Buren, Culemborg
<p>17 november 1906 is het eindelijk zover. Na vijfentwintig jaar onderhandelen wordt de TBC-lijn, de tramlijn Tiel, Buren, Culemborg, geopend. De verwachtingen zijn hoog gespannen:...
De Burensche Kistenfabriek, ca. 1912. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Begin van de moderne tijd
<p>Afgezien van de steenfabriek die een oude geschiedenis kent, heeft Buren in de 19e eeuw maar weinig industrie. Op de valreep komen enkele initiatieven tot...
Vloedschuur aan de Kornedijk. Bij dreigende overstromingen wordt het vee hier ondergebracht. Foto: Fotopersburo William Hoogteyling, Buren
Rampzalige overstroming
<p>De sinds de 14e eeuw aangelegde dijken kunnen in de eeuwen daarna niet altijd een overstroming voorkomen. Nadat in november 1783 de winter is ingetreden...
Elisabeth, vrouwe van Buren, anoniem, ca. 1590. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
De vrije heerlijkheid Buren
<p>Heerlijkheid, afgeleid van 'heer', betekent overheidsgezag als particulier(!) bezit. Heerlijkheid bestaat in verschillende vormen met als hoogste vorm de vrije heerlijkheid. Hiervan zei men dat...
Gezicht op de stadsmuur van Buren met de Vrouwenpoort, Van der Kamp, 1743. Foto RKD - Nederlands instituut voor kunstgeschiedenis, Den Haag
Versterkte stad in één keer aangelegd
<p>Het op 27 juni 1395 door heer Allard van Buren verstrekte stadsrecht vermeldt de directe aanleiding: Hij wil een stad op de oeverwal en de...
Gezicht op Buren, Pieter Jan van Liender, ca. 1750. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Molen Prins van Oranje
<p>Op de noordwesthoek van de Burense stadswal staat sinds mensenheugenis een korenmolen. De tegenwoordige molen, een stellingmolen met de naam Prins van Oranje, dateert uit...
Het nieuwe gemeentehuis, 1985. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Gemeentelijke herindeling
<p>In het laatste kwart van de 20e eeuw is de gemeente Buren tweemaal betrokken bij een gemeentelijke herindeling.</p>
De oude Joodse begraafplaats aan de Aalsdijk. Foto: Fotopersburo William Hoogteyling, Buren
Moses Ephraïm en de Joodse gemeenschap
<p>In 1646 mag Moses Ephraïm zich van prins Frederik Hendrik in Buren vestigen als houder van de Bank van Lening. Moses is dan 26 jaar...
Verhuizing naar het nieuwe archiefgebouw, 1982. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Openbaar stadsarchief
<p>'Ook het raadhuis vertoont zich niet onaanzienlijk, maar iets bijzonders wordt er niet bewaard. Het rijke archief, dat er had kunnen zijn, is reeds sedert...
Heilige Gregoriuskerk in 2014. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Heilige Gregoriuskerk
<p>In 1885 ontvangt pastoor Miltenburg van de Erven Tukker een gedeelte van de Princentuin om een nieuwe kerk en pastorie te bouwen. Dit is niet...
Ingang van Het Plantsoen, ca. 1900. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Het Plantsoen
<p>Het Plantsoen is in Buren een begrip. Je kunt er tennissen, hutten bouwen tijdens de Burense speldagen en het is geliefd onder wandelaars. Bijzonder is...
Dwarslaan, rechts de muur met poort naar de Groote Hof, Abraham Rademaker, 1727. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Kasteeltuinen
<p>De weg vanaf de kerk, door de Buitenhuizenpoort is van oudsher de verbinding tussen de stad en het kasteel. In de 16e eeuw loopt een...
Voorplein met hoofdgevel van Kasteel Buren, Abraham de Haen naar Cornelis Pronk, 1728. Foto RKD – Nederlands instituut voor kunstgeschiedenis, Den Haag
Pasqualini
<p>Wat doet een Italiaanse vestingbouwer uit Bologna aan het begin van de 16e eeuw in Buren? Als Maximiliaan van Egmond in 1530 aanwezig is bij...
Adolf bedreigt zijn vader, Philippus Velijn, 1819 © Rijksmuseum Amsterdam
Arnold van Egmond opgesloten op het kasteel
<p>Een kenmerkende gebeurtenis is de opsluiting van Arnold van Egmond, hertog van Gelre, door zijn zoon Adolf op het kasteel van Buren in 1465.</p>
Willem van Oranje, Adriaen Thomasz. Key, ca. 1579. © Rijksmuseum Amsterdam
Huwelijk Willem van Oranje & Anna van Egmond
<p>Burens relatie met het Oranjehuis begint in 1551 als Anna van Egmond trouwt met prins Willem van Oranje. Anna is de schatrijke erfdochter van Maximiliaan...
Synode gehouden in het koor van de Nieuwe Kerk in Amsterdam, Bernard Picart, 1730. © Collectie Rijksmuseum, PD.
Buren als kerkelijke congresstad
<p>Weinigen weten dat Buren regelmatig vergaderplaats is geweest voor de protestantse Zuid-Hollandse synodevergaderingen, waarvan de sinds 1626 zelfstandige classis Buren deel uitmaakt.</p>
Het stadhuis voor de verbouwing in 1739. Hendrik Spilman, 1757. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Stadhuis
<p>Op 22 januari 1554 kopen de burgemeesters van Buren voor 525 gulden een vierkant woonhuis tegenover de kerk. Vijftig jaar later verbouwt architect en beeldhouwer...
Buren ca. 1900. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Groeiend isolement
<p>Als het stadsbestuur zelf weer aan de eigen toekomst kan werken, neemt het geen enkel initiatief. Ook niet als Buren door de gemeentewet een autonome...
Burense jeugd in de weer met pinksterpoppen. Foto: Fotopersburo William Hoogteyling, Buren
Pinksterpoppen
<p>'Zulk een meisje vindt op die morgen een pop van stro of andere misselijke figuur op het hek, dat zij doormoet', vertelt een reiziger die...
Vier generaties prinsen van Oranje, graven van Buren Willem I, Maurits en Frederik Hendrik, Willem II en Willem III,  Pieter Nason, ca. 1660 © Rijksmuseum, Amsterdam
Buren ingelijfd door de Republiek
<p>Als in de 16e eeuw de Nederlandse Republiek ontstaat, is Buren nog een zelfstandig graafschap. De Nederlandse gewesten vormen een statenbond, de Republiek der Zeven...
Jan Ekels, 1728. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
De Sint Lambertuskerk
<p>De Sint Lambertuskerk in het centrum van Buren is ouder dan de stad zelf. Vermoedelijk staat in de tweede helft van de 13e eeuw op...
Discussie over ‘al of niet bestaanbaarheid der Incorporatie [inlijving] van Stad en Lande van Buren in Gelderland’.Tekstfragment uit de notulen van het gemeente¬bestuur, 10 april 1799. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Het graafschap in Gelderland opgenomen
<p>Een revolutie maakt vaak een einde aan oude bijzondere situaties. Dat ondervindt ook Buren als na de Franse inval in 1795, prins Willem V wordt...
Buren met op de voorgrond de opgraving aan de Blatumsedijk. Ligt hier misschien Villa Buria? Bron: Arcadis
Villa Buria teruggevonden?
<p>Lang is gedacht dat Buren ook vóór de aanleg van de stad, aan de stadskant van de Korne ligt. Dit verandert als archeologen in 2000...
Willem van Oranje, Hendrick Goltzius, 1581 © Rijksmuseum
Buren in de Tachtigjarige Oorlog
<p>Al aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) is Buren betrokken bij het verzet tegen de katholieke Spaanse overheersers. Het door de Spanjaarden bezette...
Prentbriefkaart, 1980. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Toeristisch Buren
<p>'Het Steedje Buuren, tot welks beschryvinge wy nu overgaan, legt aan een watertje, dat in de Linge valt', aldus Wagenaar in zijn 'Tegenwoordige Staat' uit...
Kopie van het Lingenrecht uit 1330. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel
Dijken ouder dan de stad
<p>De graaf van Gelre gaat in het begin van de 14e eeuw meer waterstaatszaken regelen. Ook in Buren willen de regionale heersers hun gebied beschermen...
Woningtentoonstelling in het Nutsgebouw in Buren, 1957. Bron: Gelders Archief, Arnhem
Komgronden en ruilverkaveling
<p>Na de Tweede Wereldoorlog staat het in versneld tempo ontwikkelingen van achtergebleven gebieden hoog op de landelijke politieke agenda. Door de moeilijk te bewerken komgronden...
Kasteel Buren, Jan Abrahamsz Beerstraten, ca. 1650. Bron: Rijksmuseum, Amsterdam
Kasteel Buren
<p>Wie de oppervlakte van het vroegere kasteelterrein, Het Plantsoen, vergelijkt met het stadje zelf, kan concluderen dat hier een groot en machtig kasteel heeft gestaan...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl