Expositie: Albert & Theo

De bijzondere vriendschap tussen een Inheems Amerikaanse soldaat en een Nijmeegse jongen

Theo met het schuitje van Albert

Van: 18-11-2022 tot 09-04-2023

Oorlog ontwricht het normale leven. Wanneer het alledaagse opeens vervangen wordt door de strijd om leven en dood, doen gewone mensen dingen die zij niet voor mogelijk hadden gehouden en ontstaan in korte tijd hechte vriendschappen voor het leven. Van 18 november 2022 t/m 9 april 2023 vertelt het Vrijheidsmuseum het verhaal van één zo’n bijzondere vriendschap in de tijdelijke expositie ‘Albert & Theo: een bijzondere vriendschap’. Een vriendschap, ontstaan in een periode van angst en geweld, maar ook van heldenmoed en het nastreven van idealen.

Theo

De Nijmeegse jongen Theo Smolders is 15 jaar oud in 1944, als zijn leven plotseling verandert. Eerst door het bombardement op Nijmegen en een half jaar later door de bevrijding. Opeens ligt hij met een Amerikaanse soldaat onder tafel te schuilen voor rondvliegende kogels. Theo is avontuurlijk en heeft tijdens Operatie Market Garden veel contact met de Amerikaanse bevrijders. Hij ontmoet in de bossen rondom boerderij De Engelenberg (Groesbeek) een Amerikaanse paratrooper van Mohawk afkomst: Sgt. Albert A. Tarbell.

Albert

Ook Alberts leven verandert volledig door de oorlog. In 1940 gaat hij al in dienst bij het Canadese leger, en schopt het op 21-jarige leeftijd tot paratrooper in het 504^de Parachute Infantry Regiment. Hij is de eerste Mohawk paratrooper in de 82ste Airborne Divisie. Op 20 september 1944 neemt hij deel aan de heldhaftige Waaloversteek. Albert en Theo ontmoeten elkaar kort daarna en kunnen het meteen goed met elkaar vinden. Ze trekken zo’n 6 weken met elkaar op, en worden vrienden voor het leven.

Tentoonstelling

De tentoonstelling brengt hun oorlogservaringen in en rondom Nijmegen in beeld, en hun vriendschap. Daarnaast wordt een beeld geschetst van de culturele identiteit van Albert Tarbell. Als Mohawk behoorde hij tot de Haudenosaunee Confederatie, ook bekend als de Iroquois Confederatie. Hij was één van de 40.000 tot 50.000 Inheems Amerikaanse soldaten die tijdens WOII in het Amerikaanse leger dienden. Het verhaal wordt verteld aan de hand van unieke interviews met Theo en Albert zelf en met Mike Tarbell, de zoon van Albert en een expert op het gebied van Mohawk cultuur. Naast interviews en foto’s zijn er bijzondere persoonlijke objecten te zien, zoals het schuitje (militair hoofddeksel) dat Albert naliet aan Theo, en de medaille die Albert van het congres van de Verenigde Staten kreeg voor zijn verdiensten.

De expositie is een samenwerking van dr. Mathilde Roza, Amerikanist en universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit, student-assistent Jasmijn Janssen en het Vrijheidsmuseum.