De eerste heren van Hernen bij de Elst

Voormalige motteversterking, Sluisstraat 8, Hernen

Boorpuntenkaart van RAAP met daarop zichtbaar de motte van Hernen. Bron: RAAP

Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied, de aartsbisschop van Keulen daarover aangesteld als hertog. Deze stelde op zijn beurt beheerders of ministerialen aan over gedeelten van het gebied.

Om de Maaskant in de gaten te kunnen houden kwam er een heer in Leur en een in Hernen. Veel rechten hadden ze in het begin niet. Zij kregen wel toestemming om versterkingen op te werpen.

Uit Herne

De in Hernen aangestelde beheerder kwam uit de huidige Duitse stad Herne. Zijn familie die zich naar de toen nog kleine nederzetting noemde, had al veel macht opgebouwd. Hij nam de naam Herne mee naar het Rivierengebied. Het is met deze tak van de familie Von Herne niet slecht gegaan. Zoals het ook ging met andere beheerders kregen die van Hernen ook steeds meer rechten en werden op den duur heer van een heerlijkheid. Ze werden opgenomen in de Gelderse adel. De eerste heer van Hernen die we bij naam kennen, is Willem van Hernen uit 1245. Circa 1350 viel de heerlijkheid uiteen in een Gelders en Kleefs deel zeer tegen de zin van de Gelderse Hertog. Omdat de motteversterking op het Kleefse deel stond, heeft de hertog die in 1389 verwoest.

Motteburcht

De eerste versterkingen die tussen 900-1100 werden gebouwd bestonden uit niet meer dan een omgrachte kunstmatig opgeworpen motte of heuvel, waar een toren op stond. Op de voorburcht stond de boerderij. Zo was het ook in Hernen. Met het zand en klei uit de gracht werd de natuurlijke ophoging opgehoogd. De natuurlijke ophoging in Hernen was een uitloper van een stuifduin,.Daar werd eerst een houten uitkijktoren opgezet. Het water uit de gracht kwam van de Elst, een door mensen open gehouden komafwateringsgeul. Het geheel was omringd met palissaden. Via een brug vanaf de voorburcht kon men de motte bereiken. De voorburcht was overigens ook omgracht en versterkt met palissaden. In Hernen is dit zo gebleven tot 1200. Daarna is de versterking versteend.