Tot Nut van het Algemeen

Departement Buren, 1843

Nutsspaarbank met medewerkers, 1989. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Rechts De Harmonie in de Peperstraat. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Prentbriefkaart van een toneeldecor met het kasteel van Buren in De Harmonie. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Foto 3/4

Schoolopvoering in 1979. Collectie Regionaal Archief Rivierenland, Tiel

Foto 4/4

Een belangrijk 19e eeuws initiatief voor het welzijn van de inwoners van Buren is de oprichting van een eigen departement van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. In navolging van de landelijke vereniging vraagt een aantal gegoede inwoners aandacht voor de ontwikkeling van de gewone man.

Het Burense departement gaat in 1843 van start. De eerste activiteit is de oprichting van een spaarbank. Later bepleit het departement ook de oprichting van een bibliotheek, de bouw van betaalbare woningen en de stichting van scholen. De Nutsspaarbank wil het sparen bevorderen door inlegging van grote én van kleine bedragen, met in 1894 een minimum van 25 cent per inleg, in 1933 verhoogd tot één gulden. Wie meer dan vier gulden inlegt, krijgt rente. Zo beginnen de Burenaren te sparen, voor zichzelf, hun bedrijf, kinderen of kleinkinderen.

De Harmonie

In 1905 betrekt de spaarbank het nieuwe nutsgebouw in de Voorstraat (nu Peperstraat, nummer 13) en wordt daar ook de bibliotheek gevestigd. Het gebouw wordt onder de naam De Harmonie een centrale plek voor economische, educatieve en culturele activiteiten, compleet met een toneelzaal voor feesten en vermaak. Na de oorlog nemen de activiteiten af maar nog in 1956 neemt het Nut het initiatief tot de bouw van een school. Deze wordt later door de gemeente overgenomen. Departement Buren bestaat nog steeds en organiseert jaarlijks diverse lezingen. Daarnaast bestaat er een ondersteuningsfonds met dezelfde naam, voortgekomen uit de fusie tussen de SNS bank en de Nutsspaarbank.

Auteur: Henk Huitsing

Dit verhaal is onderdeel van de canon van Buren. Het volgende venster is hier te vinden.